Het zal niemand ontgaan zijn dat er een groene komeet langskwam begin dit jaar (zie bv dit artikel). Alom bekend als de ‘groene komeet’ of de ‘Neanderthaler komeet’ (omdat hij slechts eens in de vijftigduizend jaar langskomt), het ging hierom komeet C/2022 E3 ZTF. De C betekent dat de komeet niet als ‘periodiek’ te boek staat. Dit komt door zijn enorm lange omlooptijd (de grens voor periodiek is 200 jaar). 2022 is het jaar van otdekking. De E staat voor wanneer in het jaar hij is ontdekt, in dit geval in maart, en de 3 betekent Bedenk dat dit een jaar gebeurde voor de komeet een uberhaupt beetje bij ons in de buurt kwam! Er staan een aantal kijkers continu in de hemel te speuren naar kometen en asteroiden, om op tijd te zijn mocht er eentje op ons afkomen. Herinnert u zich de naam ‘NEOWISE’? Dat was niet de naam van de komeet, maar van het systeem dat die komeet als eerste vond. De komeet was voluit “C/2020 F3 (NEOWISE)”.

(Meer informatie over C/2022 E3 ZTF op wikipedia)

Dan nu de foto. De komeet kwam rond 1 februari het dichtst bij de zon en was daarmee rond die tijd ook het helderst. Ik wachtte tot een heldere avond zich aandeed! Gelukkig werd het nog vroeg donker dus laat zou het niet worden. Ik zette de gewone driepoot neer met de “Move-Shoot-Move” star tracker erop en de lange lens op de Fuji. Dit leverde nogal een gedoe op, want deze combi is iets te zwaar voor de bevestiging van de MSM. Wat het nog lastiger maakte is dat de komeet rond Polaris stond. De camera moet dan helemaal vlak tegen de MSM aanliggen en er zit dan van alles in de weg. Het is uiteindelijk gelukt, maar helaas was de komeet met deze lens niet meer dan een vlekje:

Dit was echter wat ik wilde. Deze opstelling snel afgebouwd en het echte werk gepakt. Het HEQ-5 statief neergezet, uitgelijnd, de TS refractor erop, de camera er aan vast, de laptop erbij, Stellarium open en de komeet snel gevonden. Na een paar foto’s die al snel overbelicht raakten bedacht ik me dat ik een goed lichtvervuildings-filter heb om dit te verhelpen. Met dit filter kon ik prima tot een minuut belichten. Op de Fuji een cyclus ingesteld van 30 foto’s en daarna naar binnen om op te warmen. Later die avond de camera binnengehaald en de foto’s overgezet. Nog even snel stacken en dan ontdek je iets leuks: kometen staan niet stil!

Dat wist ik natuurlijk wel maar ik had niet gedacht dat het zo snel zou gaan! Dit krijg je namelijk als je op de normale manier gaat ‘stacken’, rekening houdend met de sterren in de foto – de komeet word een vage streep:

Even googlen leert dat DeepSkyStacker – het stapelprogramma – een ‘kometen-functie’ heeft! Nooit geweten, maar nu wel zo handig. Het komt er op neer dat je op elke foto aangeeft waar de komeet staat, en zo weet het programma hoe het moet ‘alignen’ rondom de komeet en niet op de achtergrond. Let wel, dan ben je er nog steeds niet, want het resultaat is nu dit:

Gelukkig kan DSS een combinatie maken. Het programma stapelt eerst de achtergrond, dan de komeet, en voegt daarna de ene stack bij de andere voor dit resultaat (na een beetjje oppoetsen in Photoshop):

Mooi he?

Sinds maart dit jaar was ik al niet meer met de Meade ACF en de hele santenkraam naar buiten gegaan. In juni had ik nog prachtige foto’s van de melkweg gemaakt maar ik wilde weer eens op planetenjacht. Mars was na de laatste oppositie alleen ’s ochtends te zien geweest en ook Jupiter en Saturnus, hele dankbare objecten, waren tot nu toe ochtendverschijningen gebleven.

Tot nu toe! Ik zag uit naar het weekend van 30 juli, dan was het nieuwe maan en vanaf ongeveer dan zouden Jupiter, Satrunus en Mars alle drie weer in het begin van de nacht zichtbaar zijn. Het lot wilde dat het vrijdagavond de 29e een heldere en warme nacht zou zijn. Dat werd de avond dat ik weer eens naar Meijendel zou gaan met de hele boel in de achterbak.

Sinds de handbediening van de HEQ-5 het niet meer deed, en ik de truc met de laptop had ontdekt, was in de duinen fotograferen een stuk lastiger geworden. Ik zou een heel lang verlengsnoer nodig hebben! Ik had het daarom ook niet meer geprobeerd, ik was in de tuin gebleven of naar mooie lokaties gegaan waar ik een stekker in een stopcontact kon steken. Maar nu we een nieuwe auto hebben – een PHEV – met achterin een aansluiting van het model “sigaretten-aansteker”, durfde ik het aan. En de laptop? Dat werd een experiment: hoe lang zou die het volhouden, op “vliegtuigstand” en met het scherm op een zo laag mogelijke lichtsterkte? Twee ontdekkingen: De auto levert alleen stroom als het systeem ingeschakeld is (met alle verlichting vandien!) en de laptop hield het minstens drie uur vol.

Vanaf 23:30 was Saturnus goed te zien en na middernacht Jupiter ook. Voor Mars werd te laat, die zou pas om 02:00 of zo goed te zien zijn. De bedoeling van de avond was om met behulp van de TeleVue PowerMate 5x en de “lucky imaging”-techniek (zoek die maar eens op) 30-seconden videos te schieten van de zichtbare planeten en die de volgende dag met AutoStakkert en Registax te bewerken tot mooie foto’s. Ik ben superhappy met het resultaat. De mooiste twee staan hieronder:

Deze foto’s zijn al weer stukken beter dan mijn vorige pogingen dus als Mars weer wat hoger staat gaan we die ook weer proberen!

De onderstaande foto’s zijn gemaakt tijdens de skivakantie in Laax, vanuit verschillende plekken in de buurt. We zaten van 19 tot 26 maart in het ‘vaste’ appartement in Laax, aan de via Falera, en hadden de mazzel dat het de hele week zeer helder was. We zitten hier op 1000 meter en de lucht is doorgaans heel donker. Wat wel opvalt is dat de sterren hier meer fonkelen dan thuis. Waarschijnlijk komt dit door vocht in de lucht van het verdampen van de smeltende sneeuw door de lentezon die overdag al erg fel schijnt.

Vanaf het balkon is het prima plaatjes schieten maar dan is er wel wat storend licht van Laax zelf. Met name de kerktoren wordt sterk uitverlicht en dat is voor de lange belichtingen niet ideaal. Zie dit uitzicht ’s nachts:

Richting het zuid-westen, de kant van Falera op, waar Orion ’s winters staat, is het ook mooi, de melkweg is goed te zien, maar daar staat er ook een lamp op de kerk van Falera te schijnen en die zie je ook goed als storend licht in de foto (rechts onderin):

Aangezien ik plaatjes wilde schieten zonder storend licht moest ik op zoek naar een lokatie waar ik nergens last van zou hebben en waar alles goed te zien zou zijn. Op maandag de 21e ben ik het dorp in gelopen om zigzaggend naar beneden een leeg veld te bereiken. Hier had ik een mooi en vrij uitzicht op de zuidelijke hemel. Ik had de (nog redelijk nieuwe en niet vaak gebruikte) Samyang 135mm bij me, omdat daarmee – gezien de foto’s die ik op diverse fora had gezien met deze lens – hele mooie scherpe en lichtsterke plaatjes te maken zouden zijn (NB: ik had deze lens ook bij me tijdens de laatste zomervakantie in ditzelfde Laax maar dat liep helaas niet vlekkeloos, zie deze post).

Nog steeds was het licht van Falera een storende factor dus heb ik de avond er na de auto gepakt en ben naar Falera gereden op zoek naar een plek voorbij de verlichte kerk. Ik kwam uit op een landweg voorbij het dorp, geheel verlaten, en heb daar van de meeste objecten hieronder nog meer foto’s gemaakt. Het maakt namelijk niet uit wanneer je iets belicht – alle plaatjes kunnen samen worden gestapeld tot een steeds beter eindproduct zolang belichting, ISO en brandpuntsafstand hetzelfde zijn.

Het eerste object werd – hoe kan het anders – de Orionnevel. Met deze lens vallen zowel de Orionnevel zelf als de Vlam- en Paardekopnevel in één frame wat een fraaie compositie oplevert (onder in de foto zijn helaas wat sporen van een niet helemaal perfect uitgelijnde ‘stack’ te zien – ik zal deze nog eens moeten proberen te stapelen zonder deze artefacten):

Het tweede object die avond werd – ook een beetje obvious – de Pleiaden of het ‘Zevengesternte’. Dit zeer bekende gebied van stervorming heeft een aantal nevels die ik vanuit Nederland ook nog nooit echt zo mooi als ik wilde had vastgelegd. Dat moest me nu dan wel lukken in deze enorm donkere luchten.

De plaat hieronder is een ‘stack’ van opnames van twee opeenvolgende avonden. Vooral de mistige sluiers tussen de helderste sterren komen er zo mooi uit – het helpt om een beetje in te zoomen. Wat grappig is de streep door het beeld – de tweede avond zag ik een enorm felle meteoor, echt een vuurbal, en die schoot toevallig door het beeld heen tijdens een van de opnames. Ik besloot hem maar in de foto te laten!

In closeup:

Het derde object is een tweetal nevels in Cassiopeia, de Hart- en Zielnevels (IC 1805 en IC 1848), waar ik nog niet heel veel succes mee heb gehad vanuit Nederland. Het is hier een stuk beter gelukt kan ik zeggen. Net als met de Pleiaden is dit een is een ‘stack’ van opnames van twee opeenvolgende avonden. Het kostte wat moeite om de nevels mooi af te laten steken tegen de achtergrond vol sterren – het ziet er daardoor wellicht wat onnatuurlijk uit.

Het laatste object van de eerste avond werd de Rosettenevel. Die heb ik met succes vanuit de achtertuin gefotografeerd met de TS-APO 600mm Refractor en de Optolong L-Enhance (zie deze post) en het leek me leuk te zien wat er te zien zou zijn met gewoon alleen deze lens en een donkere nacht. Het resultaat is niet bijzonder indrukwekkend maar het is mooi te zien wat er zonder filter te vangen valt. Ook valt op hoe groot deze nevel is als het met een 135mm lens al zo groot is op de foto:

De tweede avond had ik na het fotograferen van de eerder genoemde Hart- en Zielnevels en de Pleiaden zin om iets nieuws te proberen. Bij het raadplegen van de ‘Stellarium’ app om te zien wat er nog aan nevels te zien was rondom de zuidelijke melkweg, viel me een rozige vlek op in het sterrenbeeld Perseus die ik niet kende. Dit blijkt de Californianevel (NGC 1499) te zijn. Ik richtte de camera, maakte een 40 seconden testfoto en zag meteen de roze vlek. Daarom maar nog negen keer belicht en dat gestapeld en bewerkt tot de onderstaande plaat – ik ben tevreden!